Mesleki Bir Örgüt Olarak Türk Kütüphaneciler Derneği’nin Altmış Yıllık Gelişim Çizgisi

Öz

Kütüphanecilik alanındaki mesleki örgütlenmeler 1876 yılında American Library Association (ALA) ’nın kurulması ile birlikte başlamıştır. ALA’nın kuruluşundan 2009 yılına kadar geçen 133 yıllık süreç içerisinde, 150’den fazla ülkede kütüphane/kütüphanecilik dernekleri kurulmuştur. Kütüphane/kütüphanecilik dernekleri mesleki politikaların saptanmasında, standartların oluşturulmasında, düşünce ve ifade özgürlüğünün savunulmasında, sansüre karşı mücadele edilmesinde, sorunların kamuoyuna aktarılmasında ve kütüphaneciliğin entelektüel birikiminin oluşumunda önemli işlevler üstlenmiştir.

Türkiye’de ilk kütüphanecilik derneği 1949 yılında Türk Kütüphaneciler Derneği (TKD) adıyla kurulmuştur. Dernek kuruluşundan itibaren bir taraftan var olma mücadelesi verirken bir taraftan da, mesleki yayınlar yayınlanmaya, kütüphanecilikle ilgili kongre, konferans ve paneller düzenlenmeye başlamıştır. TKD 1961 yılından itibaren şubeler düzeyinde örgütlenme çalışmalarına başlatmıştır. Altmış yıllık süreç içerisinde yasal düzenlemeler, özlük hakları, meslek dışı atamalar, kütüphanecilik hizmetlerinin gelişimi vb. konularda birçok adım atmaya çalışmış ancak bunların

hayata geçirilmesinde somut bir gelişme elde edememiştir. TKD 1990’lı yıllara kadar sadece mesleki sorunlarla ilgilenen bir kurum niteliğinde iken, bu yıllardan itibaren toplumsal olaylara duyarlı, diğer mesleki ve sivil toplum örgütleriyle işbirliğini ön plana çıkaran bir kurum niteliğine bürünmeye başlamıştır.

Çalışmada, TKD Genel Merkezi’nin ve Ankara Şubesi’nin yönetim kurulu karar defterleri, yayınlamış olduğu dergiler, kitaplar vb. yayınlar ile düzenlemiş olduğu mesleki etkinlikler ve dernek konusunda yapılan diğer çalışmalar incelenerek tarihsel perspektifte bir değerlendirme yapılmıştır.