Üstverinin Tam-Metin Bilgi Erişim Performansı Üzerindeki Etkisi: Küçük Ölçekli Türkçe Külliyat Üzerinde Deneysel Bir Araştırma

Öz

Bilgi kurumları üstveri, tam-metin veya hem üstveri hem de tam-metin (melez) içerikleri depolamak, dizinlemek ve eriştirmek için metin tabanlı bilgi erişim sistemleri kullanmaktadır. Araştırmanın amacı, bu içeriklerin bilgi erişim performansı üzerindeki etkisini değerlendirmektir. Bu amaçla, küçük ölçekli bir Türkçe külliyat için varsayılan Lucene bilgi erişim modelini kullanan üstveri (ÜBES), tam-metin (TBES) ve melez (MBES) içerik bilgi erişim sistemleri geliştirilmiştir. Bu üç sistemin performansını değerlendirmek için "duyarlılık - anma" ve "normalize sıralama" testleri yapılmıştır. Deneysel bulgular, ÜBES ve TBES arasında ortalama duyarlılık performansında anlamlı bir fark olmadığını göstermiştir. Diğer taraftan, MBES’in ortalama duyarlılık performansı ÜBES ve TBES’ten anlamlı olarak yüksektir. Bilgi erişim performansı kullanıcı-merkezli olarak değerlendirildiğinde, ÜBES ve MBES’in normalize sıralama performansları TBES’e göre anlamlı olarak yüksektir. Ayrıca, üç bilgi erişim sisteminin eriştiği ilgili doküman ortalamaları arasında anlamlı bir farka ulaşılamamıştır. Bilgi erişim sistemlerinde üstveri ve tam-metin gibi faklı türlerdeki içeriklerin işlenmesinde terim yönetimi bakımından bazı avantajlar ve dezavantajlar bulunmaktadır. Melez içerik işleme (MBES), avantajları bir araya getirmiş ve bilgi erişim performansını artırmıştır.