Türkiye’de Halk Kütüphanesi Çalışanlarının Yapay Zekâya Yönelik Genel Tutumları
Öz
Amaç: Yapay zekâ (YZ) teknolojilerinin hızla gelişmesi ve yaygınlaşması, bu teknolojilerin çeşitli alanlarda kullanımını gündeme getirmekte ve kullanım alanını artırmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’de halk kütüphanelerinde çalışan personelin YZ teknolojilerinin pozitif ve negatif yönlerine ilişkin genel tutumlarının belirlenmesi hedeflenmiştir.
Yöntem: Nicel bir araştırma deseni olan tarama modeli kullanılarak, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayımlar Genel Müdürlüğüne bağlı hizmet veren halk kütüphaneleri arasından basit rasgele yöntemle çalışmaya katılımı sağlanan toplam 608 halk kütüphanesi personelinden veri toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak, Türkçeye uyarlanan “Yapay Zekâya Yönelik Genel Tutum Ölçeği” kullanılmıştır.
Bulgular: Katılımcıların YZ’nin ekonomik, teknolojik ve mesleki faydalar gibi pozitif taraflarına yönelik destekleyici tutumlara sahip oldukları, özellikle de YZ’nin rutin işlemlerde insanlardan daha iyi performans gösterebileceği ve ekonomik fırsatlar yaratacağı ile ilgili ifadelere yüksek düzeyde olumlu yönde katılım sağlandıkları belirlenmiştir. Ancak, ölçekte yer alan YZ’nin tehlikeli olabileceği, insanları gözetim ve kontrol altına alabileceği gibi negatif ifadeler bulunduran maddelere karşı katılımcıların daha kararsız bir tutum sergiledikleri tespit edilmiştir. Bir bütün olarak değerlendirildiğinde, halk kütüphanesi çalışanlarının YZ’nin pozitif yönlerine ilişkin tutumlarının negatif yönlerine ilişkin tutumlarından daha olumlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç: YZ teknolojilerinin kütüphane hizmetlerine entegrasyonu sürecinde dikkate alınması gereken personel tutumlarının durumunu ortaya koyan bu çalışmada, halk kütüphaneleri ve diğer bilgi merkezlerine katacağı katkılar bakımından önemli sonuçlar elde edilmiştir. Özellikle yöneticisinden kütüphanecisine ve diğer yardımcı personeline kadar halk kütüphanesi çalışanlarının YZ ile ilgili tutumlarına ilişkin elde edilen bulgular, YZ teknolojilerine yönelik yapılacak eğitim ve farkındalık artırıcı diğer faaliyetlerin planlamalarına önemli düzeyde veriler sağlayacaktır.
Özgünlük: Önemli bulgular ve çıkarımlar sunan çalışma, Türkiye’de halk kütüphanelerinde çalışan personelin YZ tutumlarının ölçülmesine yönelik gerçekleştirilen ilk kapsamlı araştırma olması nedeniyle özgün bir niteliğe sahiptir.
Yöntem: Nicel bir araştırma deseni olan tarama modeli kullanılarak, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayımlar Genel Müdürlüğüne bağlı hizmet veren halk kütüphaneleri arasından basit rasgele yöntemle çalışmaya katılımı sağlanan toplam 608 halk kütüphanesi personelinden veri toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak, Türkçeye uyarlanan “Yapay Zekâya Yönelik Genel Tutum Ölçeği” kullanılmıştır.
Bulgular: Katılımcıların YZ’nin ekonomik, teknolojik ve mesleki faydalar gibi pozitif taraflarına yönelik destekleyici tutumlara sahip oldukları, özellikle de YZ’nin rutin işlemlerde insanlardan daha iyi performans gösterebileceği ve ekonomik fırsatlar yaratacağı ile ilgili ifadelere yüksek düzeyde olumlu yönde katılım sağlandıkları belirlenmiştir. Ancak, ölçekte yer alan YZ’nin tehlikeli olabileceği, insanları gözetim ve kontrol altına alabileceği gibi negatif ifadeler bulunduran maddelere karşı katılımcıların daha kararsız bir tutum sergiledikleri tespit edilmiştir. Bir bütün olarak değerlendirildiğinde, halk kütüphanesi çalışanlarının YZ’nin pozitif yönlerine ilişkin tutumlarının negatif yönlerine ilişkin tutumlarından daha olumlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç: YZ teknolojilerinin kütüphane hizmetlerine entegrasyonu sürecinde dikkate alınması gereken personel tutumlarının durumunu ortaya koyan bu çalışmada, halk kütüphaneleri ve diğer bilgi merkezlerine katacağı katkılar bakımından önemli sonuçlar elde edilmiştir. Özellikle yöneticisinden kütüphanecisine ve diğer yardımcı personeline kadar halk kütüphanesi çalışanlarının YZ ile ilgili tutumlarına ilişkin elde edilen bulgular, YZ teknolojilerine yönelik yapılacak eğitim ve farkındalık artırıcı diğer faaliyetlerin planlamalarına önemli düzeyde veriler sağlayacaktır.
Özgünlük: Önemli bulgular ve çıkarımlar sunan çalışma, Türkiye’de halk kütüphanelerinde çalışan personelin YZ tutumlarının ölçülmesine yönelik gerçekleştirilen ilk kapsamlı araştırma olması nedeniyle özgün bir niteliğe sahiptir.
x
##plugins.generic.fileValidation.errorTitle##
