Öğretmenlerin Kitap Önerisinde Kullandıkları Ölçütlerin Çocuk Edebiyatının Temel İlkelerine Göre İncelenmesi

Öz

Amaç: Bu çalışma, ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim kademelerinde görev yapmakta olan Türkçe, Türk dili ve edebiyatı ile sınıf öğretmenlerinin öğrencilere kitap önerirken göz önünde bulundurdukları ölçütleri ortaya koymak ve çocuk edebiyatı eserlerinde bulunması gereken temel ölçütler bağlamında değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Temel nitel araştırma modelinde tasarlanmış olan bu çalışmada on sorudan oluşan bir yarı yapılandırılmış görüşme formu veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından hazırlanıp beş alan uzmanı tarafından gözden geçirilerek düzenlenmiş on adet açık uçlu sorudan oluşan form; beş sınıf öğretmeni, beş Türkçe öğretmeni ile beş Türk dili ve edebiyatı öğretmenine çevrimiçi görüşme yoluyla sunularak veriler elde edilmiştir. Elde edilen veriler betimsel analize tabi tutularak bulgulara ulaşılmıştır. Bulgular: Öğretmenlerin kitap önerisinde bulunurken göz önünde bulundurdukları ölçütlere bakıldığında görüşme yapılan 15 öğretmenin tamamının eğitsel öğeleri, 12 öğretmenin dil ve anlatım unsurlarını, 11 öğretmenin içerik unsurlarını, 7 öğretmenin de biçim unsurlarını dikkate aldıkları bulgusuna ulaşılmıştır. Ayrıca 15 öğretmenin tamamı kitapların çocuğa görelik ilkesine uygun olup olmamasını dikkate alırken yalnızca 6 öğretmen kitapların çocuk gerçekliği ilkesine uygunluğunu dikkate almıştır. Sonuç: Çalışmanın sonucunda öğretmenlerin çocuk edebiyatı ürünlerinde en çok çocuğa görelik ilkesine önem verdikleri, çocuk edebiyatı ürünlerinin eğitsel yönünün tüm branşlar tarafından en çok önemsenen özellik olduğu, öğrencilerin yaş ve gelişim seviyelerine bağlı olarak öğretmenlerin kitapların içerik yönüyle ilgili beklentilerinin yerini dil ve anlatım unsurlarının aldığı, öğretmenlerin öğrencilerine en çok önerdikleri türler olarak öykü türünün öne çıktığı anlaşılmıştır. Özgünlük: Sınıf, Türkçe ve Türk dili ve edebiyatı öğretmenlerinin öğrencileri için kitap seçmede göz önünde bulundurdukları ölçütleri ortaya koyan bu çalışma, bu ölçütleri çocuk edebiyatının temel ölçütleri çerçevesinde değerlendirmesi bağlamında özgün bir çalışmadır.