Parlamento ve Araştırma Kütüphaneciliği Dünyasına Hilmi Çelik’in Katkıları: Amerikalı Meslektaşından Anısına Saygıyla
Öz
Hilmi Çelik ile ilk defa 1981’de Ankara’ya yaptığım ziyaret sırasında tanışmıştım. Bu ziyaretim sırasında, dünyadaki en genç parlamento kütüphane yöneticilerinden biri olan 39 yaşındaki Hilmi Çelik’in başında olduğu Türkiye Büyük Millet Meclisi Kütüphanesi’ni de görme fırsatım olmuştu.
O dönemde Türkiye’de sıkıyönetim olmasına rağmen, Parlamento sekretaryasına kütüphane de dâhil olmak üzere personel alımına devam ediliyordu. Hizmet sunulacak parlamento üyesi bulunmamasını fırsat bilen Hilmi Çelik, parlamento bilgi kaynaklarının otomasyona geçirilerek üyelere sunulması için çalışmalara başlamıştı.
Türkiye’de o zamanlar otomasyon devlet, ticaret ve akademik sektörler için oldukça yeniydi ve istihdam edilebilecek çok az sayıda bilgisayar programcısı vardı. Hilmi Bey devlet yöneticilerini ikna ederek ilk yasama veri tabanını hazırlamak üzere genç ve nitelikli bir programcıyı kadrosuna katmayı başarmıştı. Bu oldukça dikkat çekiciydi; zira Amerika, Kanada ve Kuzey Avrupa dışında çok az parlamento kütüphanesi benzeri bir iş yapıyordu. Hilmi Bey aslında dünya parlamentolarının otomasyona geçirilmesi konusunda öncülerden biri olmuştu.
Benim ziyaretim sonrası Hilmi Bey de Library of Congress’in Kongre Araştırma Servisi’ne bir iade-i ziyarette bulunmuştu. O zamanlar bu Servis’in başında bulunan Gilbert Gude, IFLA Parlamento Kütüphaneleri Bölümü’nün de başkanıydı. Parlamentonun bilgi kaynaklarını otomasyona geçirmedeki başarısından etkilenen Mr. Gude, Başkanı olduğu Bölümün Daimi Komitesi’nde görev almak üzere Hilmi Bey’i davet etmişti. Hilmi Bey Sabancı Üniversitesi kurucu direktörlüğü görevini üstlenmek üzere Parlamento Kütüphanesi’nden emekli olana kadar Komite’deki bu görevine devam etmiştir.
Daimi Komite üyesi olarak Hilmi Bey, Güney Avrupa - özellikle de İspanya, İtalya ve Yunanistan- Asya ve Kuzey Afrika’daki parlamento kütüphanecilerine ulaşarak Komite’nin üye sayısının artmasına ve böylece uluslararası parlamento kütüphanecileri topluluğunun gerçek bir temsilcisi olmasına yardımcı olmuştur. Ayrıca gelişmekte olan ülkelerin parlamentolarından gelen genç kütüphanecilere kendi kütüphanesinde hizmet içi eğitim programlarına ve stajlara katılmaları imkânı sağlamıştır. Hilmi Bey, 1995’de Türkiye’nin ev sahipliği yaptığı IFLA Konferansı’nda Parlamento Kütüphaneleri Bölümü adına özel bir seminer düzenlemiştir. Bu seminer katılan üyeler tarafından Bölüm tarihinde o zamana kadar yapılan en iyi program olarak takdirle karşılanmıştır.
Hilmi Bey Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi’ni kurmak üzere İstanbul’a geldiğinde ben de Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi direktörüydüm. Böylelikle Hilmi Bey ile tekrar yakinen çalışmak benim için bir ayrıcalık olmuştur. Hilmi Bey’in Türk üniversite kütüphane topluluğuna, özellikle de ANKOS’a yaptığı katkıları diğer meslektaşlarımızın anlatacağından eminim. Bu nedenle bu konulardaki işbirliğimizin detaylarına girmiyorum. Hilmi Bey’in IFLA meslektaşları arasında oluşturduğu pek çok kişisel dostluklarıyla ve Daimi Komite’nin bir üyesi sıfatıyla Türk kütüphane topluluğunun mükemmel bir elçisi olarak her zaman hatırlanacağını söylemek yeterli olacaktır.
Hilmi Çelik ile 35 yıl boyunca paylaştığım kişisel dostluğumuz ve profesyonel işbirliğimiz kesinlikle hayatımı ölçülemeyecek şekilde zenginleştirmiştir. Dünyanın en etkileyici şehirlerindeki toplantılarımızda IFLA meslektaşlarımızla severek paylaştığımız dostluğumuzun ve ANKOS Kurulu’nda birlikte çalıştığımız yıllarda yapılan ANKOS konferanslarında Türk meslektaşlarımızla yaşadığımız zevkli anların hatıralarını her zaman yaşatacağım. Şüphesiz onu tanıyan ve onunla birlikte çalışmış herkesin hayatları üzerinde silinmez bir iz bırakmıştır ve çok özlenecektir.
