İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap

Öz

Bu çalışmanın amacı, ilkokul ve ortaokul son sınıf kademeleri olan 4. ve 8. sınıf öğrencilerinin kitap kavramına ilişkin geliştirdikleri metaforları incelemektir. Bu çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan olgu bilim modeli kullanılmıştır. Çalışmaya 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılı I. döneminde Sakarya İli merkez ilçe sınırları içerisinde yer alan üçer ilkokul ve ortaokulun son sınıflarında öğrenim gören
515 öğrenci katılmıştır. Öğrencilerin “kitap” kavramına yönelik metaforlar geliştirdikleri dokümanların çözümlenmesi içerik analizi yöntemi ile yapılmıştır. Elde edilen verilerin analizi dokümanların elektronik ortama aktarılması ve ayıklanması, metafor ve gerekçelerin sınıflandırılması, kavramsal kategorilerin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları ve nicel veri analizi aşamalarından oluşmaktadır.
Öğrenciler 185 metafor geliştirmiştir. Araştırmaya katılan öğrenci sayıları arasında çok fark olmadığı halde 4.sınıf öğrencilerinin 8.sınıf öğrencilerine göre daha çok metafor geliştirdikleri belirlenmiştir. Kitap kavramına yönelik geliştirilen metaforlar incelendiğinde 185 metafordan 21’inin her iki sınıf düzeyindeki öğrenciler tarafından benzer ifade edildiği belirlenmiştir. Benzer metaforlar göz önüne
alındığında, bu metaforların en çok tekrarlanan metaforlardan oluştuğu dikkat çekmektedir. Toplam 185 metafordan 8 kavramsal kategori oluşturulmuştur. Oluşturulan bu 8 kavramsal kategoride yer alan metafor sayılarına göre; bilgi kaynağı olarak kitap (45), nesne olarak kitap (43), betimleme olarak kitap (26), doğa olarak kitap (20), kişi olarak kitap (18), mekân olarak kitap (14), eylem olarak kitap (13) ve çizgi kahraman olarak kitap (6) şeklinde sıralanmaktadır.